1. Điện năng lượng mặt trời là gì?

Hệ thống điện năng lượng mặt trời là một hệ thống công nghệ sử dụng ánh sáng mặt trời để sản xuất điện năng. Các tấm pin mặt trời hấp thụ ánh sáng mặt trời và chuyển hóa thành dòng điện một chiều (DC). Dòng điện này sau đó được chuyển đổi thành điện xoay chiều (AC) để sử dụng cho các thiết bị điện trong gia đình hoặc doanh nghiệp.

Bộ pin năng lượng mặt trời là thành phần chính của hệ thống điện năng lượng mặt trời, chịu trách nhiệm hấp thụ ánh sáng mặt trời và chuyển hóa thành điện năng. Các tấm pin trong bộ pin này thường được lắp đặt trên mái nhà hoặc các vị trí có nhiều ánh sáng mặt trời.

Các tấm pin năng lượng mặt trời thường được lắp đặt trên mái nhà hoặc những vị trí có nhiều ánh sáng mặt trời. Chúng có nhiệm vụ thu nhận photon từ ánh sáng mặt trời và chuyển đổi chúng thành dòng điện một chiều.

Dòng điện này sẽ được chuyển đổi thành dòng điện xoay chiều (AC) thông qua biến tần (inverter), đồng bộ với điện lưới, để cung cấp năng lượng cho các thiết bị điện trong gia đình hoặc doanh nghiệp.

Hiện nay, có ba hệ thống điện năng lượng mặt trời phổ biến:

• Điện mặt trời độc lập (Off-grid): Hệ thống không kết nối với lưới điện và sử dụng năng lượng lưu trữ.
• Điện mặt trời hòa lưới bám tải (On-grid): Hệ thống kết nối với lưới điện và điện dư thừa có thể được bán lại cho nhà cung cấp.
• Điện mặt trời hòa lưới có lưu trữ (Hybrid): Kết hợp giữa việc kết nối với lưới điện và lưu trữ năng lượng.

Việt Nam hiện đang đứng thứ 8 trong tổng số 10 quốc gia có công suất điện mặt trời lớn nhất thế giới, với tổng công suất lắp đặt đạt 16.504 MW tính đến cuối năm 2020, theo Visual Capitalist.

2. Tại sao nên lắp điện năng lượng mặt trời cho hộ gia đình?

Lắp điện năng lượng mặt trời cho hộ gia đình không chỉ là xu hướng phát triển bền vững trong thời đại hiện nay mà còn là giải pháp lâu dài, giúp tối ưu hóa chi phí điện và chủ động nguồn năng lượng tiêu dùng. Việc lắp đặt hệ thống năng lượng mặt trời gia đình đã trở thành lựa chọn thông minh của nhiều hộ gia đình hiện đại, nhằm ứng phó hiệu quả với tình trạng giá điện ngày càng tăng cao và nhu cầu sử dụng điện không ngừng mở rộng.

Những lợi ích nổi bật khi bạn lắp năng lượng mặt trời gia đình:

• Tiết kiệm chi phí điện hàng tháng: Hệ thống điện mặt trời gia đình có thể giúp giảm từ 50-70% hóa đơn tiền điện, đặc biệt hiệu quả với những hộ sử dụng điện nhiều vào ban ngày, như máy lạnh, máy nước nóng, thiết bị gia dụng.
• Bảo vệ môi trường sống: Sử dụng nguồn năng lượng tái tạo giúp giảm thiểu lượng khí CO₂ phát thải, góp phần tích cực trong việc chống biến đổi khí hậu và giảm ô nhiễm không khí tại khu vực sinh sống.
• Tăng giá trị bất động sản: Các ngôi nhà được trang bị hệ thống điện mặt trời thường có giá trị cao hơn trên thị trường, được đánh giá tích cực nhờ yếu tố bền vững và tiết kiệm năng lượng.
• Chủ động nguồn điện ổn định: Hạn chế tối đa sự phụ thuộc vào lưới điện quốc gia, đảm bảo nguồn điện liên tục, ngay cả trong giờ cao điểm hoặc khi có sự cố mất điện tạm thời.
• Độ bền cao và bảo trì dễ dàng: Hệ thống điện mặt trời gia đình có tuổi thọ trung bình từ 25-30 năm, vận hành ổn định, ít hỏng hóc và chi phí bảo trì thấp, giúp bạn yên tâm sử dụng lâu dài.

Theo thống kê của EVN, các hộ gia đình lắp đặt hệ thống điện mặt trời hòa lưới công suất 5 kWp có thể hoàn vốn chỉ trong 3-4 năm, đồng thời tiết kiệm lên đến 1 tỷ đồng trong suốt 25 năm vận hành. Đây là minh chứng rõ ràng về hiệu quả kinh tế lâu dài mà việc lắp năng lượng mặt trời gia đình mang lại.

3. Các yếu tố chính ảnh hưởng đến chi phí lắp điện mặt trời

Chi phí lắp đặt điện mặt trời cho hộ gia đình phụ thuộc vào nhiều yếu tố quan trọng, bao gồm:

• Nhu cầu sử dụng điện của gia đình: Quy mô và công suất hệ thống điện mặt trời sẽ được điều chỉnh tùy theo mức tiêu thụ điện của từng hộ gia đình. Việc lựa chọn công suất phù hợp giúp tối ưu chi phí khi lắp năng lượng mặt trời gia đình.
• Chất lượng vật tư và tiêu chuẩn thiết kế: Các vật tư như tấm pin mặt trời, biến tần, và thiết bị điện đi kèm quyết định hiệu suất và độ bền của hệ thống. Đầu tư vào vật tư chất lượng cao là yếu tố then chốt khi bạn quyết định lắp đặt năng lượng mặt trời cho gia đình.
• Điều kiện thi công: Vị trí lắp đặt, kết cấu mái nhà và độ phức tạp trong thi công ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí nhân công và vật liệu cần thiết cho việc lắp năng lượng mặt trời gia đình.

Việc lựa chọn giải pháp phù hợp với nhu cầu sử dụng điện và điều kiện lắp đặt sẽ giúp bạn tối ưu hóa chi phí khi lắp đặt hệ thống điện mặt trời gia đình một cách hiệu quả.

4. Cách dự toán chi phí lắp điện mặt trời cho gia đình

Khi dự toán chi phí cho việc lắp năng lượng mặt trời gia đình, có thể gặp 2 trường hợp như sau:

• Trường hợp 1: Hóa đơn tiền điện trung bình mỗi tháng khoảng 2 triệu đồng.

Ở trường hợp này, lợi ích kinh tế từ việc lắp đặt hệ thống điện mặt trời gia đình có thể thấp do thời gian hoàn vốn kéo dài. Bạn nên cân nhắc kỹ trước khi đầu tư. Tuy nhiên, nếu ưu tiên sử dụng năng lượng sạch, bạn có thể chọn hệ thống công suất nhỏ khoảng 3kWp phù hợp.

• Trường hợp 2: Hóa đơn tiền điện trung bình mỗi tháng trên 2 triệu đồng và sử dụng điện nhiều vào ban ngày.

Đây là đối tượng phù hợp để lắp hệ thống điện mặt trời hòa lưới gia đình có công suất từ 3 đến 10 kWp. Mức đầu tư cho hệ thống này khoảng từ 10 đến 11 triệu VNĐ/kWp (tùy thuộc vào vị trí, cấu trúc mái nhà và loại thiết bị). Bạn có thể tính chi phí dự kiến bằng cách nhân công suất với đơn giá đầu tư.

Ví dụ: Hệ thống 3 kWp cho gia đình sẽ có chi phí khoảng 30 đến 33 triệu VNĐ (3 x 10 triệu đến 3 x 11 triệu). Thời gian hoàn vốn trung bình chỉ từ 3 đến 4 năm. Đầu tư vào hệ thống lớn hơn sẽ giúp giảm chi phí trung bình cho mỗi kWp, đồng thời rút ngắn thời gian thu hồi vốn khi lắp đặt năng lượng mặt trời gia đình.

Ngoài ra, bạn cũng có thể cân nhắc hệ thống điện mặt trời lưu trữ (hybrid), cho phép sử dụng điện vào ban đêm hoặc khi mất điện. Chi phí đầu tư cho loại này dao động từ 20 đến 26 triệu VNĐ/kW, tùy theo chất lượng và công suất lưu trữ.

5. Bảng giá điện mặt trời hòa lưới cho hộ gia đình

6. Bảng giá điện mặt trời lưu trữ cho hộ gia đình

7. Bảng giá điện mặt trời cho doanh nghiệp

Công suất        Mức giá tham khảo

Với hệ thống > 10kWp Khoảng 9-10 triệu VNĐ/1kWp

Với hệ thống > 100 kWp         Khoảng 9 triệu VNĐ/1kWp

Với hệ thống > 300 kWp         Khoảng 8.5-9 triệu VNĐ/1kWp

Với hệ thống > 1 MWp            Khoảng 8.5 triệu VNĐ/1kWp

*Lưu ý, sự khác nhau về giá sẽ phụ thuộc vào thương hiệu sản phẩm được sử dụng.

8. Các thành phần cấu thành giá của một hệ thống điện mặt trời

Trong một hệ thống điện mặt trời, bộ pin năng lượng mặt trời là thành phần chiếm tỷ trọng lớn nhất trong chi phí đầu tư, quyết định hiệu suất và độ bền của hệ thống.

 Tấm pin năng lượng mặt trời (Solar panel) – các bộ pin năng lượng mặt trời thường được sử dụng thuộc các thương hiệu như Canadian Solar, Astronergy. Đây là thành phần chiếm khoảng 60% tổng chi phí đầu tư và là yếu tố quyết định hiệu suất cũng như độ bền của toàn bộ hệ thống.

9. Các thương hiệu SK SOLAR sử dụng trong hệ thống điện mặt trời

Khi lựa chọn bộ pin năng lượng mặt trời, SK SOLAR cam kết sử dụng các thương hiệu hàng đầu thế giới để đảm bảo hiệu suất và tuổi thọ cao nhất cho hệ thống của bạn.

Bộ hòa lưới (Inverter) là thiết bị quan trọng, có nhiệm vụ biến đổi dòng điện một chiều (DC) từ các tấm pin thành điện xoay chiều (AC) sử dụng trong gia đình và doanh nghiệp. Trong đó, dòng inverter  của Deye rất phổ biến nhờ công nghệ hiện đại, độ bền cao và khả năng đáp ứng tốt nhu cầu công suất từ vừa đến lớn.

Các thành phần chính trong hệ thống điện mặt trời bao gồm:

Tấm pin năng lượng mặt trời:

• Canadian Solar – Top 3 thế giới, ứng dụng công nghệ Black Silicon, Half-Cut Cells, PERC, 9 Busbars, Bifacial…
• Astronergy – Thương hiệu Tier 1 với công nghệ PERC, AI kiểm soát chất lượng và bảo hành lên tới 15 năm.
• AE solar – thương hiệu của Đức.

Bộ inverter hòa lưới:

• Deye – được dánh giá sử dụng ổn định nhất hiện nay

Pin lưu trữ

• Deye – bảo hành 5 năm
• PT EES -  bảo hành 5 năm
• HINA ESS – bảo hành 10 năm hiệu suất – bảo hành sản phẩm 5 năm

10. Rủi ro và thách thức khi đầu tư hệ thống điện mặt trời 10kW

Đầu tư hệ thống điện năng lượng mặt trời công suất 10kW mang lại nhiều lợi ích kinh tế và môi trường, tuy nhiên cũng đi kèm một số rủi ro và thách thức nhất định mà người dùng cần lưu ý. Hiểu rõ và chủ động phòng tránh những vấn đề này sẽ giúp bạn đảm bảo hiệu quả vận hành cũng như tối ưu hóa lợi ích từ hệ thống.

1.        Biến động giá điện

Giá điện không cố định mà thay đổi theo thời gian, khu vực và chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố như cung-cầu thị trường, chi phí sản xuất, chính sách điều hành của nhà nước. Hiện mức giá điện bình quân dao động khoảng 2.000 VND/kWh, nhưng trong tương lai có thể tăng lên 2.500 VND/kWh hoặc giảm xuống 1.500 VND/kWh. Những biến động này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tiết kiệm chi phí điện, thu nhập từ bán điện dư thừa và thời gian hoàn vốn hệ thống. Do đó, người dùng cần theo dõi sát sao diễn biến giá điện để có kế hoạch đầu tư và vận hành hợp lý.

2.        Rủi ro từ lãi suất vay vốn

Đa phần các chủ đầu tư lựa chọn vay vốn ngân hàng để triển khai hệ thống điện mặt trời. Lãi suất vay hiện dao động từ 7% đến 10% mỗi năm, nhưng có thể tăng lên 15% hoặc giảm xuống 5% tùy vào chính sách tín dụng và thị trường tài chính. Lãi suất cao sẽ kéo dài thời gian thu hồi vốn, làm tăng chi phí tổng thể. Vì vậy, việc cân nhắc kỹ lưỡng các điều khoản vay, lựa chọn gói vay với lãi suất và điều kiện tối ưu là yếu tố quan trọng để đảm bảo hiệu quả tài chính.

3.        Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu

Điều kiện khí hậu như nhiệt độ cao, độ ẩm lớn, mưa nhiều, gió mạnh hay bụi bẩn tích tụ trên bề mặt tấm pin sẽ làm giảm hiệu suất hoạt động của hệ thống từ 10% đến 25%. Những yếu tố này gây tác động tiêu cực lên khả năng hấp thụ và chuyển đổi năng lượng mặt trời. Việc bảo dưỡng, vệ sinh định kỳ và kịp thời thay thế thiết bị hỏng hóc là cần thiết để duy trì hiệu suất vận hành ổn định và tuổi thọ của hệ thống.

4.        Thách thức trong bảo trì và thay thế thiết bị

Hệ thống điện mặt trời đòi hỏi quy trình bảo dưỡng và thay thế thiết bị theo chu kỳ nhằm duy trì chất lượng hoạt động. Tấm pin thường cần bảo dưỡng hoặc thay mới sau khoảng 5 năm, bộ hòa lưới (inverter) sau 10 năm, và hệ thống dây dẫn có thể kéo dài lên đến 15 năm. Việc chuẩn bị ngân sách dự phòng cho chi phí bảo trì và lựa chọn đơn vị thi công, bảo hành uy tín sẽ giúp giảm thiểu rủi ro về sự cố và đảm bảo vận hành lâu dài, ổn định.

11. Những câu hỏi thường gặp (FAQ) của khách hàng

Có thể bán điện mặt trời cho EVN được không?

Theo Nghị định số 135/2024/NĐ-CP ban hành ngày 22/10/2024, các tổ chức, cá nhân lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ có thể bán phần điện dư không sử dụng cho EVN, nhưng không quá 20% công suất lắp đặt. Giá mua điện dư được thanh toán theo giá thị trường bình quân năm trước.

Hệ thống hòa lưới vận hành ra sao?

Các tấm pin năng lượng mặt trời chuyển hóa quang năng thành dòng điện một chiều DC, sau đó được bộ hòa lưới biến đổi thành điện xoay chiều AC hòa vào lưới điện để cung cấp cho các thiết bị trong gia đình hoặc doanh nghiệp.

Khi mất điện, hệ thống có hoạt động được không?

Hệ thống hòa lưới sẽ tự động ngắt khi mất điện lưới để đảm bảo an toàn cho công nhân điện lực. Nếu muốn có điện trong lúc mất điện, cần dùng hệ thống hybrid có lưu trữ.

Trong những ngày mây mù, mưa, liệu có đủ điện để sử dụng sinh hoạt?

Hệ thống vẫn hoạt động, nhưng lượng điện tạo ra giảm theo cường độ ánh sáng. Điện lưới sẽ tự động hòa vào để đảm bảo cung cấp điện liên tục.

Cần phải bảo trì, vận hành hệ thống như thế nào?

Hệ thống hoạt động tự động, giám sát online. Khách hàng cần vệ sinh tấm pin định kỳ để tăng hiệu suất hấp thụ ánh sáng.

Hệ thống có cần trữ ắc quy, có thể sử dụng vào buổi tối không?

Hệ thống hòa lưới không cần lưu trữ ắc quy, điện dư sẽ trả lại lưới. Hệ thống hybrid có pin lưu trữ có thể dùng điện vào buổi tối.

Chế độ bảo hành như thế nào?

Tấm pin Canadian Solar: 12 năm

Tấm pin AE solar : 12 năm

Tấm pin Astronergy: 15 năm

Inverter DEYE, LUXPOWER : 5 năm

• Pin lưu trữ: Deye bảo hành 5 năm , PT EES -  bảo hành 5 năm, Hina ess bảo hành 10 năm hiệu suất , 5 năm sản phẩm.

Bộ pin năng lượng mặt trời có tuổi thọ bao lâu và chế độ bảo hành ra sao?

Tuổi thọ trung bình của bộ pin năng lượng mặt trời hiện nay là từ 25-30 năm với chế độ bảo hành từ 12 đến 15 năm tùy thương hiệu. Việc bảo trì định kỳ giúp duy trì hiệu suất và kéo dài tuổi thọ bộ pin.